Heeft er echt een heilige bestaan die Nicolaas heet ?

Ja, de historische figuur Nicolaas, bisschop van Myra (Klein Azië; nu Turkije); hij stierf op 6 december ca. 340 na Christus. Later werd hij vanwege zijn goede daden heilig verklaard, hoewel hij nu van de heiligenkalender is verdwenen. Ongeveer 200 jaar na zijn dood ontstonden er allerlei legendes over zijn persoon en goede daden. Zijn reputatie als kindervriend berust onder meer op de legende waarin hij drie vermoorde jongetjes uit een bad pekel redde en terug tot leven wekte. Hij strooide geld rond in het huis van een arme edelman die hierdoor zijn brave, nette dochters kon behoeden van een miserabel leven. De meisjes konden dankzij de bruidschat fatsoenlijk trouwen en nog lang en gelukkig leven. Dit gegeven vinden we nu nog terug in het rondstrooien van o.a. gouden chocolade munten en ander snoepgoed. Ook de mannetjes en vrouwtjes van speculaas (zgn. ‘vrijers’) en de suikerharten doen een belletje rinkelen. De uitdrukking "goedheiligman" komt van "goet-hylik man", wat zoveel betekent als "goed-huwelijks man", d.w.z. de man die zorgt voor een goed huwelijk.


Hoe is die heilige Sint-Nicolaas bij ons bekend geraakt ?

België en Nederland waren vroeger het grondgebied van de Germanen. Woeste krijgers die al even woeste goden aanbaden. In de middeleeuwen werden deze contreien langzaam maar zeker tot het christendom bekeerd. De bekeerders waren tamelijk sluw door de feestdagen ter ere van de oude, heidense goden zoveel mogelijk te laten samenvloeien met de christelijke feestdagen. Zo namen de christelijke heiligen de plaats in van de oude goden. Het uiterlijk van Sinterklaas stemde grotendeels overeen met Wodan, de oppergod van de Germanen: een oude, strenge en wijze vaderfiguur. Wodan had een lange, witte baard, droeg een wijde mantel en reed met een grote speer in zijn hand op een prachtig wit paard. Hij beheerste bovendien de kunst om met dit paard door de lucht te vliegen (of over de daken te reizen). Er zijn trouwens wel wat sinterklaastradities die rechtstreeks lijken af te stammen van Germaanse tradities: tijdens het Germaanse zonnewendefeest vroegen jonge meisjes aan Wodan een afbeelding van hun nog onbekende toekomstige geliefde; tegenwoordig zijn dat de speculaaspoppen ('vrijers'). Het gooien van cadeaus in schoorstenen zou afstammen van Germaanse offerplaatsen (vuurplaatsen). Pakjesavond (de avond van 5 december; in Nederland eigenlijk populairder dan in Vlaanderen) gaat ook terug op voorchristelijke gebruiken: hoe meer geschenken men in het rond strooide (appels, noten, beide herfstelijke symbolen van vruchtbaarheid, vandaar strooiavond), hoe vruchtbaarder het land zou zijn. De strooiavond nam door tijdsvervaging en misverstanden de plaats van het eigenlijke sinterklaasfeest in. 

Waarom komt Sinterklaas met de stoomboot uit Spanje ?

                                             

Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan …” wie kent het lied niet. Helaas is het echter zo dat de Sint helemaal niets met Spanje te maken heeft. De Sint werd als Nicolaas geboren in Patara, Turkije in het jaar 280. In de 4e eeuw was Nicolaas de bisschop van de plaats Myra en werd hij als heilig verklaard. Na zijn dood werd hij begraven in Demre in het zuidwesten van Turkije waar hij lange tijd rustte. In 1087 echter werden zijn relieken door Italiaanse kooplieden naar Bari gebracht vanwege het oprukkende Islam. IN Bari werd speciaal voor de goedheiligman een basiliek gebouwd met de naam Sint-Nicolaas.

Spanje

Maar, wat heeft dat nu met Spanje te maken, waarom zegt en zingt men dat Sinterklaas uit Spanje komt terwijl dat duidelijk niet het geval is. Alles heeft te maken met de geschiedenis en de relatie tussen Spanje, Nederland en België. Van 1568 tot 1648 was er oorlog tussen Spanje en Nederland, de 80 jarige oorlog. Toch was er veel handel tussen beide landen. De Nederlanders ruilden goud en zilver voor kruiden en sinaasappels. De mensen dachten toen dat alles uit het zuiden en dus uit Spanje kwam. Dat is in de loop der tijd zo gebleven en wellicht zegt men daarom dat Sinterklaas uit Spanje komt.

Misschien komt het ook omdat de Italiaanse stad Bari een tijd bezet is geweest door Spanjaarden en daarmee de link gelegd wordt. Of misschien komt het omdat Spanje zo goed rijmt op Oranje.

Hoe dan ook, Spanje zelf heeft helemaal niets met het San Nicolas feest en viert pakjesavond dan ook op een andere datum, namelijk 5 of 6 januari, de dag van Los Tres Reyes Magos, zeg maar Driekoningen – 


Hoelang wordt Sinterklaas al gevierd en gebeurde dat op dezelfde manier als nu ?

Sinds de 13de eeuw is de viering van Sint-Nicolaas in West-Europa algemeen en is hij de meest aanbeden heilige en patroon ("Sinterklaas patroontje" i.p.v. "Sinterklaas kapoentje"), d.w.z. beschermer van scholieren, huwbare jeugd, kooplieden, zeelieden, reizigers enz. In de middeleeuwen werd er vóór de feestdag van de heilige Nicolaas van Myra uit de arme kinderen van een stad een kinderbisschop gekozen plus assistenten (allen jongens). Deze kregen tot 28 december (de dag van de "Onnozele Kinderen") voedsel en geschenken, waaronder schoenen. De overige kinderen kregen geld en een vrije dag op 6 december om feest te kunnen vieren. Het oudste bewijs hiervoor is teruggevonden in een middeleeuwse Dordrechtse stadsrekening uit 1360. Later gaat men alle arme kinderen trakteren, wat zich dan langzaam ontwikkelt tot een algemeen volksgebruik, waarin schoeisel als vindplaats van snoep en geschenken een belangrijke rol gaat spelen. Tot de 17de eeuw werd er meer over Sint-Nicolaas gesproken en gezongen. Hij was bijvoorbeeld niet zichtbaar in het straatbeeld en kwam ook niet zomaar op huisbezoek. Hij was eerder een onzichtbare kindervriend, opvoeder en huwelijksmakelaar. Pas rond 1845 treedt hij op in het openbaar, gekleed in zijn bisschopskleren. Nog later wordt hij vergezeld door Zwarte Piet, die de rol van bestraffer en boeman op zich neemt. Daarvoor was het eigenlijk Sinterklaas zélf die met de roe rondliep. In België wordt het sinterklaasfeest bijna overal gevierd, maar toch is het niet algemeen. Zo wordt in de Westhoek en de Denderstreek op 11 november Sint-Maarten gevierd. Ook dit feest heeft een Germaanse oorsprong: men bracht dankoffers en brandde reinigende vuren om de vruchtbaarheid van het land en vee te bevorderen. Nu is het in de eerste plaats een kinderfeest, maar de bijbehorende legendes wijken af van die van Sint-Nicolaas. Nog een verschil in culturen: in Vlaanderen en Nederland zit Sinterklaas doorgaans op een schimmel, maar in Wallonië is het gebruikelijker om hem af te beelden op een ezel. In Nederland is het sinterklaasfeest ontzettend populair, met uitzondering van Grouw in Friesland, waar ze op 21 februari Sint-Piter vieren. En op de waddeneilanden vieren ze het traditionele kinderfeest helemaal anders: Sundeklaas is een feest dat meer aan Halloween doet denken. In de straten lopen de mannen gemaskerd en verkleed rond als 'Sinteromes', 'Klaasomes', 'Sunderums' of 'Sunderklazen'. Vrouwen en kinderen moeten binnenshuis blijven. Wie buiten komt krijgt 'slaag'. De uitdaging is, om toch buiten te lopen en de mannen te ontwijken. Aan het eind van de 20ste eeuw heeft Sinterklaas als cadeautjesgever stevige concurrentie van de kerstman gehad, maar inmiddels lijkt hij zijn rol helemaal terugveroverd te hebben.